Sakarmeke ordek degildir.Sakar kırsal yorelerde alnında beyaz bir akıtma olan hayvana denir.Kusun
asıl adı mekedir.Sakar ozelliğidir. TÜRKİYENİN KUŞLARI SELİM SOMÇAĞ
DİĞER YÖRESEL İSİMLERİ:
KAŞKALAK
..VB..
TANIMI(MORFOLOJİSİ): 36-38 cm.boyunda,kanat açıklığı 70-80cm.olan bodur kuşlardır.Yuvarlak
kafalı,kısa kanatlı,oldukça kısa kuyrukludur. Alnında sert derili, tüysüz beyaz bir kısım vardır.
Beyaz gagasına birleşir.Bu kısım gencken yoktur. Erginlerde baş ve boyun siyah vucudun diger
kısımları ise grimsi siyahtır. Gaga; düz,kuvvetli ve baştan daha kısadır. Ayaklar erişkinde
gridir,kalın güçlü bacaklıdır. Ayak parmakları uzun ve ördekler gibi perdeli değil,lobludur. El
uçma tüylerinin uçları (firar hattı) beyazdır.
Gençlerin renkleri siyah değil gri-kahverengidir ve yüzleri ile boyunları ise dikkat çekecek kadar
açık renklidir.İrisleri kahverengidir.
HABİTATI-YAŞAM ORTAMI: Step, Akdeniz ve ılıman kuşakta yaşar ve çoğalırlar. Bitkisi bol
sazlı,kamışlı suları tercih ederler. Durgun tatlı sular ; göller,baraj gölleri,küçük doğal
havuzlar, göletler,lagünler gibi durgun tatlı veya az tuzlu sular,drenaj kanalları, denizlerde
liman, kıyı,boğaz,dere ağzı gibi tuzlu sular,yavaş veya hızlı akan nehirler ve su basarlar yaşam
alanlarıdır. Parklardaki büyük süs havuzlarını da tercih edebilirler.
YAYILIŞI: Yurdumuzdaki tüm sazlı,kamışlı sulak alanlarda göl ve göletlerde ,kıyı ve derelerde
yaşayan su kuşlarıdır. Dünyada yayılışı ;
Palearktik bölge, Hindistan,Java,Kuzeybatı Yeni Gine ,Avustralya ve Tasmanyadır.
BESLENME: Omnivordur. Bitki,tohum ve tane,böcek, larva, solucan ve midye yer. Ordeklerden çalarak
da beslendiği olur.Sığ sularda dipteki çamura, dalmadan ulaşabilirler.Dipteki bitkilerle veya
dışarıda tarlalarda yayılarak beslenebilirler.Bütün gövdeleriyle daldıklarında yiyeceklerini suyun
yüzeyine çıkararak yerler.
BİYOLOJİSİ: Yerli, gezici ve göçücü bir kustur. Sürücüldür.Yuvasını saz ve kamıslarla su üzerinde
veya bataklıklarda yapar. Yuzen yuvalar bitki saplarıyla yuvanın cevresindeki sazlara
baglanır.Gruplar halinde yuvalanır.Yavrularının ve kendilerinin üzerine çıkıp dinlenebilmek için
buyukce yuzen yuvalar yapar. 1-2 yasında eseysel olgunluga ulasır. 18-19 yıl yasarlar. Genelde
düşük kotlarda üredikleri görülse de ; İsviçrede 1000-1100m.ye kadar
uygun su alanı bulduklarında üredikleri belirlenmiştir. Mart Eylül ayları arası kuluçka
dönemidir.Yumurtaları 57x38mmdir. 5-10 yumurta yapabilir. Kuluçka süresi 23-24 gün,uçuş süresi 8
haftadır. Yavruları hem anne, hem baba besler.Bir ya da iki yılda bir tuy degistirirler.Tüy
değişimi zamanı pek uçmazlar.
GÖÇÜ: Ülkemizde yerli kuşlardır.Kuzey ve doğu avrupada kışın şiddetine göre güneye doğru
kayarlar.
POPÜLASYON:Ülkemizde 5000 50000 arasıdır.( burada KOSK sayımlarından eklemeler yapılacak)
DAVRANIŞLARI: Uçmadan önce suyun üzerinde bir süre yürüyerek uçuşa başlarlar.Dalmadan önce
tuylerinin arasına hava doldururlar.Bu şekilde batmalarını önlerler.Alınlarını su yüzeyine
yaklaştırarak kanatlarını geriye ve yukarıya doğru kaldırarak teritorry davranışı
sergilerler.Akşamüstü banyolarında
kafalarini suya daldırıp çıkararak geriye atarlar.18 kez arka arkaya yapabilirler.Sonra suyun
üzerinde yükselerek ayaklarını birbirine üç kez çarpıp silkelenirler.Bu silkelenme de iki kez
olabilir.
ÖTÜŞÜ: Psi,ö,kör,e diye öter.( Burada tıklayınca ses açılabilse
)
KAYNAKLAR:Yasamın Temel Kuralları cilt 111 kısım 11- Prof.dr.Ali Demirsoy; Birdfeeder Handbook
RSPB; Turkiyenin kusları -Selim Somçag; Birds of Britain and Europe-RSPB; Bird guide Collins;
Yaban Hayvanları Bilgisi - Prof.dr.Hasan Çanakcıoglu-Prof.dr.Torul Mol;Birds of Western Palearktic
- cd